Fuglalíf í Veiðivötnum

Alls hafa 57 fuglategundir sést á Veiðivatnasvæðinu. Þar af eru 22 tegundir árvissir varpfuglar. Ásamt varpfuglunum sjást 11 tegundir reglulega en ekki hefur tekist að staðfesta varp. Um 24 tegundir hraknings og flækingsfugla hafa sést á svæðinu.

Nú á tímum eru Breiðaver og verin við Ampapoll mikilvægustu varpsvæði fugla á Veiðivatnasvæðinu. Þar er mikið óðinshana-, anda- og heiðagæsavarp. Á varptíma eru stokkendur og hávellur algengustu endurnar en einnig sést talsvert af duggönd, skúfönd, urtönd og grafönd í verunum. Talsvert er einnig af fuglum í verum við Nýjavatn, Snjóölduvatn, í Kvíslum, við Fossvötnin, Stóra Skálavatn, víða í Hraunvötnum, umhverfis Tjaldvatn og við Slídrátt. Álftir verpa í verum víða á svæðinu.
Á bökkum vatna og kvísla verpa himbrimar og endur, einkum stokkendur og hávellur. Á vikuröldum á milli vatnanna er varpsvæði sendlings, sandlóu og Kríu. Nokkur kríuvörp eru á svæðinu. Allsstaðar þar sem kletta er að finna svo og í hraunum er snjótittlingur með hreiður. Hann er algengasti varpfuglinn á svæðinu. Stöku maríuerlupör verpa einnig í hraungjótum. Maríuerla er árviss varpfugl í Vatnsgíg við Tjaldvatn.
Heiðlóur, stelkar, steindeplar, þúfutittlingar og rjúpur teljast sjaldgæfir varpfuglar.

Haförn verpti í Arnarsetri við Stóra Skálavatn til ársins 1902. Á meðan arnarvarpið var til staðar virðist sem stórt andavarp hafi verið í hólmunum í Skálavatni í næsta nágrenni arnarhreiðursins. Nú eru þar fáir fuglar. Síðsumars er oft líflegt fuglalíf í Veiðivötnum. Þá koma á svæðið fuglar í fæðuleit svo sem hópar af steindeplum, þúfutittlingum og maríuerlum og fuglar sem eiga leið um á farflugi. Þá sjást smyrlar, hettumáfar, spóar, hrossagaukar, helsingjar og skógarþrestir stakir eða nokkrir saman.

Á Grænavatni er stór andahópur í fjaðrafelli öll sumur. Þetta eru mest duggendur og hávellur en einnig nokkuð um skúfendur. Annar minni fellihópur er á litlu grunnu vatni vestast í Hraunvatnaklasanum. Þar eru einkum duggendur.

Markvissar rannsóknir á fuglalífi í Veiðivötnum eru fáar og einkum frá síðari árum. Í lok síðustu aldar ferðuðust innlendir og erlendir fuglaáhugamenn um Veiðivatnasvæðið. Þorvaldur Thoroddsen (1889) getur um fugla Í Veiðivötnum í ferðabók sinni og breskir ferðamenn og eggjasafnarar Þeir Henry J. og Charles E. Pearson (1894) lýsa fuglalífi við Tjaldvatn.

Erling Ólafsson, Ólafur Karl Nielsen og Örn Óskarsson könnuðu fuglalíf í Veiðivötnum 15.-16. júní 1980. Arnþór Garðarsson og Kristinn Haukur Skarphéðinsson rannsökuðu fuglalíf úr flugvél að vetrar- og sumarlagi á 9. áratugnum.
Örn Óskarsson hefur fylgst með fuglalífi í Veiðivötnum frá árinu 1969 er hann kom fyrst á svæðið. Hann fór sérstakar ferðir til fuglarannsókna í Veiðivötnum árin 1994-2006.
Einar Þorleifsson og Kristinn Haukur Skarphéðinsson könnuðu fuglalífið 3.-4. júlí 1996.

Efst á síðuna